شمار زیادی از زبان آموزان تمرکز فراوانی بر روی لیسنینگ دارند.آن‌ها تمام زمان خود را صرف ریدینگ یا خواندن نمی‌کنند. لیسنینگ یکی از چهار مهارت اصلی در زمینه‌ی یادگیری و فراگیری زبان است. مهارت شنیدن زبان خارجی به نظر ساده می‌رسد. ولی به گزارش فراگیران و زبان آموزان جدید، لیسنینگ کاری بسیار سخت و دشوار است. اگر تا به حال در یک آزمون زبان خارجی شرکت کرده باشید، متوجه می‌شوید که بخش لیسنینگ تقریبا سخت‌ترین قسمت آزمون است.
آلپیدا به عنوان یک موسسه آموزش زبان با سالها سابقه درخشان می‌تواند در هر زمینه ای مانند لیسنینگ به شما کمک نماید.
ولی لیسنینگ یا شنیدن یک مهارت حیاتی برای یادگیری زبان است.
تحقیقات نشان می‌دهد که زمانی که ما مکالمه می‌کنیم، حدود 40 تا 50 درصد زمان خود را صرف شنیدن، 25 تا 30 درصد را صرف صحبت کردن، 11 تا 16 درصد را صرف خواندن و فقط 9 درصد زمان را صرف نوشتن می‌کنیم. اگرچه این اعداد بخصوص زمانی که صرف نوشتن می‌شود با پیدایش و توسعه‌ی شبکه های اجتماعی در حال تغییر هستند. به این معناست که در هنگام مکالمه، ما نیمی از زمان خود را در حال شنیدن هستیم. سوال این است که: آیا شما نیمی از زمانی که برای یادگیری زبان صرف می‌کنید را به لیسنینگ اختصاص می‌دهید؟
پنج مورد بسیار حیاتی برای لیسنینگ در زمینه‌ی یادگیری زبان خارجی وجود دارد. راه حل صرف کردن زمان بیشتر برای لیسنینگ در یادگیری زبان دوم است. اگرچه نکته‌ی حیاتی این است که یاد بگیریم که چطور به طور موثر گوش کنیم. اغلب اکثر زبان آموزان به طور خاص برای یادگیری لیسنینگ آموزش داده نمی‌شوند و یا اینکه به خوبی آموزش داده نمی‌شوند. تحقیقات بسیاری انجام شده است و اثبات کرده‌اند که چرا لیسنینگ از اهمیت بسیاری برخوردار است. چگونه مهارت شنیدن خود را بهبود ببخشیم؟!
1- لیسنینگ یک فرآیند فعال است:
اگر تا به حال در یک جمع قرار گرفته‌اید که به زبان دیگری حرف می‌زنند، بی‌شک با احساس ناراحت کننده‌ی اینچنین محیطی آشنایی دارید. اگر حتی چیزی هم نگویید، این احساس را دارید که واقعا نمی‌توانید در آن مکالمه مشارکت داشته باشید. مشکل اینجاست که شما با یک فرآیند صامت گیج شده‌اید و آن را با یک فرآیند فعال اشتباه گرفته‌اید. لیسنینگ یک فرآیند بسیار فعال است حتی اگر شما چیزی نگویید. وقتی در چنین شرایط اجتماعی در زبان دیگر قرار می‌گیرید، بسیار خسته به خانه برمی‌گردید.
کنار آمدن با این حس که ما در واقع “هیچ کاری انجام نمی‌دهیم” یک گام کلیدی در لیسنینگ موثر است. یک راه حل این است که از تکنیک‌های لیسنینگ فعال الستفاده کنید. در این صورت شما می‌توانید به خود و دیگران یادآوری کنید که حتی اگر صحبت هم نمی‌کنید ولی در مکالمه شرکت دارید.
چند نکته برای نشان دادن اینکه شما فعالانه در حال گوش دادن هستید وجود دارد:
- با فردی که در حال صحبت است، ارتباط چشمی ایجاد کنید.
- برای نشان دادن علاقه به مکالمه کمی به جلو خم شوید. اگر واقعا هم به مکالمه علاقه‌مند باشید، در واقعیت نیز همین اتفاق خواهد افتاد و این حرکت بسیار طبیعی است.
- سرتان را به آرامی تکان دهید تا نشان دهید که آنچه گوینده می‌گوید را درک می‌کنید.
- صداهای موافقت تولید کنید و با همراهی حرکت سر خود نشان دهید که با آنچه گفته می‌شود موافق هستید.
- با تکان خوردن‌های بی‌دلیل حواس فردی که در حال مکالمه است را پرت نکنید. با تلفن همراه خوب بازی نکنید.
2- “دوره‌ی خاموشی” دوره‌ی طلایی است:
بچه‌هایی که زبان دوم می‌آموزند اغلب در یک “دوره‌ی خاموشی” قرار می‌گیرند که در این دوران آن‌ها سکوت کرده و چیزی نمی‌گویند. مدرسان زبان و محققان به طور کامل موافق نیستند که آیا این یک مرحله‌ی ضروری در یادگیری زبان است و مدت آن چقدر باید به طول بی‌انجامد. اما آن‌ها موافق هستند که بسیاری از کودکان با این مرحله مواجه شده و آن را تجربه می‌کنند.
منصفانه است بگوییم که بزرگسالان در این مرحله قرار نمی‌گیرند. آن‌ها مستقیما به صحبت کردن میپردازند. مشکل با تلاش در صحبت کردن در ابتدای ورود به جمعی این است که یک دوره خاموش لیسنینگ می‌تواند مفید باشد. یک دلیل بسیار بزرگ این است که صحبت کردن می‌تواند سرشار از استرس باشد. استرس آن مانند استرسی است که فرد برای اولین بار روی یک استیج میخواهد اجرا داشته باشد. یک فراگیر تازه کار، دائم در مورد این فکر می‌کند که چه بگوید که دیگران آن را نگفته باشند. همه‌ی افراد از “فعالیت اضافه” رنج برده و دوری می‌کنیم. ساکت بمانید تا از لیسنینگ اطلاعات بیشتری دریافت کنید.
اگرچه صحبت کردن موفق در زبان خارجی بسیار مفید است، صحبت کردن ما را تشویق می‌کند تا به یادگیری ادامه دهیم. ما هرگز نمی‌خواهیم انگیزه‌ی خود برای یادگیری را از دست بدهیم. اینطور نیست؟ منظور ایت نیست که صحبت کردن را به طور کامل کنار بگذاریم. به موقع سکوت کنیم. با حرف نزدن خود را شکست نداده‌ایم. زمانی صحبت کنید که حس می‌کنید باید حتما صحبت کنید ولی خودتان را مجبور به این کار نکنید. ما می‌توانیم از انگیزه‌ی صحبت کردن و مزایای گوش دادن یک دوره سکوت بهره‌مند شویم.
3- تاثیر مغز و حافظه در زبان خارجی:
آیا دانستن اینکه حافظه‌ی کوتاه مدت شما در زبان خارجی حتی کوتاه‌تر هم می‌شود، شما را متعجب می‌کند؟ وقتی در این مورد فکر می‌کنید، معمولا چقدر طول می‌کشد تا چیزی را که شخصی در زبان مادری به شما گفته است، فراموش کنید؟ این زمان به طور قطع در زبان مقصد کمتر نیز خواهد شد. لیسنینگ یک گام حیاتی برای غلبه بر این مشکل است. ولی چطور؟
خیلی جالب است ولی تمامی این موضوع به حافظه‌ی کوتاه مدت مربوط می‌شود. زمانی که ما به شخصی که در حال صحبت کردن است گوش می‌دهیم، مغز ما شروع به پردازش اطلاعات از طریق “بخش بندی” آن‌ها به قسمت‌های کوچکتر می‌کند تا آن‌ها را در حافظه‌ی کوتاه مدتمان ذخیره کند. مغز اطلاعات را بر اساس دانش و اطلاعت ما از چگونگی صحبت کردن زبان تکه تکه و ذخیره می‌کند. در یک زبان خارجی، ما با “قواعد تقسیم بندی” برای چگونگی صحبت کردن زبان آشنا نیستیم.
حافظه‌ی کوتاه مدت ما باید تمامی کلمات را به صورت جدا جدا ذخیره کند. یک دلیل برای اینکه چرا لیسنینگ در یک زبان خارجی تا به این حد مهم است این است که به ما کمک می‌کند با قوانین بخش بندی آشنا شویم. نه فقط درک شما را افزایش می‌دهد، صحبت کردن شما را در زبان خارجی بهبود می‌بخشد. یادگیری قوانین بخش بندی یک فرآیند ناخودآگاه است. بنابراین آسان‌ترین راه برای یادگیری آنان تمرین کردن زیاد لیسنینگ است.
چند راه برای آشنایی بیشتر با قوانین بخش بندی در زبانی دیگر وجود دارد:
- فیلم به زبان مقصد تماشا کنید.
- کتاب بخوانید در حالی که به فایل صوتی آن به صورت همزمان گوش می‌دهید.
- در رویدادهای اجتماعی و با حضور شرکت کنندگان بومی شرکت کنید و زمان خود را با لیسنینگ بگذرانید.
- به رادیو در زبان مقصد گوش دهید.
ویدیو آنلاین به زبان مقصد ببینید.
4- استراتژی‌های لیسنینگ ما وارونه هستند:
محققان یک استراتژی لیسنینگ را بررسی کرده و آن را استراتژی لیسنینگ وارونه نامیده‌اند. این یک استراتژی خوب برای استفاده در سر کلاس است و اساس کار آن به دقت گوش کردن به هر کلمه، تلفظ، ساختار و چگونگی کاربرد آن در هنگام استفاده است. متاسفانه، یک استراتژی کامل برای لیسنینگ و استفاده از آن در دنیای واقعی نیست.
در دنیای واقعی، شما نمی‌توانید تمامی انرژی تمرکز شنیداری خود را بر روی ساختارهای خاصی که مردم استفاده می‌کنند بگذارید. مردم بی وقفه حرف می‌زنند و شما بی‌شک با این روند به گرد پای آن‌ها هم نخواهید رسید و رشته‌ی افکار از دستتان خارج خواهد شد و عملا تمرکز شما بی نتیجه خواهد ماند. لیسنینگ وارونه به عبارت دیگر، یک استراتژی عالی و بزرگ برای افزودن درک بیشتر به آنچه گفته شد می‌باشد. استراتژی وارونه لیسنینگ بیشتر بر روی مفاهیم و کلمات تاکید دارند و هر دوی اینها برای لیسنینگ موثر بسایر ضروری و حیاتی هستند.
در اینجا چند پیشنهاد برای اجرای استراتژی گوش کردن وارونه برای برخی فعالیت‌ها وجود دارد:
- قبل از دیدن یک فیلم یا تئاتر به زبان خارجی، ابتدا داستان آن را از قبل بخوانید.
- قبل از رفتن به یک سخنرانی، حتما مطالعه‌ی کوتاهی در مورد موضوع آن داشته باشید.
- سعی کنید در مورد محتوای یک متن صوتی از قبل آن را پیش بینی کنید و یا در مورد آن مطالعه داشته باشید و سپس به آن گوش بدهید. این کار به مغز کمک می‌کند تا به جای کلمه‌ی خاص، به طور کلی بر روی مفاهیم تمرکز کنید.
5- تمامی مطالب گفته شده نیمی از ماجرا یا حتی کمتر از آن است:
سرانجام، یکی از چیزهایی که ما اغلب در هنگام گوش دادن به زبان دیگری بیشتر توجه می‌کنیم، بررسی این نکته است که چه مقدار از چیزی که یاد گرفته‌ایم را درک کرده‌ایم؟! فراتر از یک سطح خاص از توانش زبانی، ما عموما خلاصه‌ای از آنچه که گفته شده است را بدست می‌آوریم. اگرچه گاهی برخلاف آنچه که فکر می‌کنیم، چیز زیادی یاد نگرفته‌ایم.
سری بعدی که چیزی به زبان مقصد گوش می‌دهید، این 6 تمرین ساده و کوتاه را برای اثبات اینکه هرآنچه شنیده‌اید را فهمیده‌اید، انجام دهید:
- سعی کنید طرحی از آنچه گفته شد برای خوتان داشته باشید.
- از خودتان سوالاتی در مورد آنچه گفته شده است بپرسید و سعی کنید سوالات را پاسخ دهید.
- خلاصه‌ای از آنچه گفته شد برای خود تهیه کنید.
- حدث بزنید که چه اتفاقاتی در ادامه‌ی داستان خواهد افتاد!
- هرآنچه گفته شده است را به زبانی دیگر ترجمه کنید.
- با گوینده صحبت کنید تا در یک مکالمه‌ی تصویری شریک باشید. این کار را می‌توان در هنگام گوش دادن به رادیو انجام داد.
همانطور که دیدید، لیسنینگ بسیار مهم است. فقط به یاد داشته باشید که از تکنیک‌های لیسنینگ فعال استفاده کنید. خودتان را در شرایط ” دوره‌ی خاموش” قرار دهید. بیشتر گوش بدهید تا بیشتر یاد بگیرید. قوانین بخش بندی را یاد بگیرید و لیسنینگ وارونه داشته باشید. زمانی که تمریناتی که گفته شد را به خوبی انجام دهید، از سطح و توانایی درک بالای لیسنینگ و یا مهارت شنیداری خود تعجب کرده و لذت خواهید برد. به امتحانش می‌ارزد! امتحان کنید!
